Η επιρροή των Οίκων Αξιολόγησης στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είναι πια προφανής και ορατή σε όλους και το ΕΚ, μετά συζήτηση την Τρίτη και ψηφοφορία την Τετάρτη, αναμένεται να εγκρίνει σειρά νέων κανόνων για τη βελτίωση της λειτουργίας τους και της διαφάνειας των αποφάσεων που παίρνουν. Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, να μειωθεί και η απόλυτη σύνδεση αξιολόγησης και δημόσιου δανεισμού για τα κράτη μέλη της Ένωσης.
Όταν οι Οίκοι μειώνουν τη “βαθμολογία” που αποδίδουν στην πιστοληπτική ικανότητας μιας χώρας, οι επενδυτές αυξάνουν το επιτόκιο με το οποίο τη δανείζουν αυξάνοντας έτσι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με συνέπεια, συνήθως, τον περιορισμό άλλων κρατικών δαπανών, κάτι που με τη σειρά του πλήττει, όπως είναι φυσικό τον απλό πολίτη.
Παράλληλα, ενδεικτική ήταν η κάθετη αύξηση της κερδοσκοπίας εις βάρος της ίδιας της ζώνης ευρώ και των προοπτικών επιβίωσής της αμέσως μετά τον υποβιβασμό εννέα μελών της τον Ιανουάριο του 2012 από τη Standard and Poor’s, μια από τις τρείς μεγάλες εταιρίες του χώρου.
Συνολικά δε, η κρίση έχει δείξει ότι το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τους Οίκους δεν επαρκεί για τη διασφάλιση της διαφάνειας των αποφάσεών τους.
Έτσι, με οδηγία και κανονισμό που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συζητά την Τρίτη 15 Ιανουαρίου (με ψηφοφορία την Τετάρτη) η ολομέλεια του ΕΚ, προβλέπονται μέτρα σε τέσσερις κατευθύνσεις: τη μείωση της απόλυτης εξάρτησης του κόστους δανεισμού από τις αξιολογήσεις των οίκων, τη διαφανέστερη και τακτικότερη αξιολόγηση, από τους οίκους, του αξιόχρεου των κρατών μελών, την εξάλειψη των συγκρούσεων συμφερόντων που δημιουργεί ο ίδιος ο τρόπος λειτουργίας των οίκων και, τέλος, τη δυνατότητα αποζημίωσης των επενδυτών σε περίπτωση εσφαλμένων ή επιζήμιων αξιολογήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό η νομοθεσία προβλέπει ότι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και επενδυτικοί οίκοι θα πρέπει να έχουν και δικό τους εσωτερικό μηχανισμό αξιολόγησης του κινδύνου των επενδύσεών τους, ενώ για τα δομημένα ομόλογα θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι αξιολογήσεις από δύο διαφορετικούς οίκους ταυτόχρονα, με αλλαγή των συμβεβλημένων οίκων ανά τετραετία.
Σε ότι αφορά την αξιολόγηση του δημοσίου χρέους, οι Οίκοι θα μπορούν να εκδίδουν αξιολόγηση μόνο σε συγκεκριμένες στιγμές του έτους, με πλήρη επεξήγηση της βαθμολόγησης και χωρίς καμία συνοδευτική σύσταση πολιτικής για τις χώρες που αξιολογούν.
Για την αποτροπή των συγκρούσεων συμφερόντων, κανένας μέτοχος Οίκου Αξιολόγησης που να κατέχει άνω του 10% των δικαιωμάτων ψήφου δεν θα μπορεί να κατέχει άνω του 10% επιχείρησης που αξιολογείται από τον οίκο αυτό και ουδείς μπορεί να κατέχει άνω του 5% δύο Οίκων εκτός αν και οι δύο Οίκοι ανήκουν στον ίδιο επιχειρηματικό όμιλο.
Τέλος, επενδυτές και επιχειρήσεις θα μπορούν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να ζητήσουν αποζημίωση από τους Οίκους για αβάσιμη ή βλαπτική εκ μέρους τους αξιολόγηση.
Οι κανόνες αυτοί θα επιβληθούν υποχρεωτικά σε κάθε Οίκο Αξιολόγησης που δραστηριοποιείται στην ΕΕ.
Σημειώνεται ότι τα νομοθετικά κείμενα έχουν ήδη εγκριθεί από τις κυβερνήσεις στο Συμβούλιο στις 5 Δεκεμβρίου μετά από συμφωνία ΕΚ, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Συμβουλίου στιες 27 Νοεμβρίου.