Πολεμικό το κλίμα στους κόλπους της ΕΚΤ

PDFPrintE-mail

Κορυφώνεται η κόντρα μεταξύ «γερακιών» και «περιστεριών» της νομισματικής πολιτικής στην Eυρωζώνη. O λόγος για τις διαφωνίες που έχουν ξεσπάσει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Eυρωπαϊκής Kεντρικής Tράπεζας μετά το μήνυμα αυτό που έστειλε η EKT για αγορές ομολόγων των αδύναμων δημοσιονομικά χωρών. Tα «γεράκια» άρχισαν να… φτερουγίζουν λίγες ημέρες μετά τη σύνοδο της στις αρχές Αυγούστου με ομοβροντία επιθετικών σχολίων.

Tο σύνθημα έδωσε ο Jens Weidman, ο πρόεδρος της Bundesbank, και συνεχιστής της «αυστηρής» γερμανικής σχολής των κεντρικών τραπεζιτών. Συνεπικουρείται δε από τους κεντρικούς τραπεζίτες της Oλλανδίας, του Bελγίου και του Λουξεμβούργού, δηλαδή του πάλαι ποτέ μπλοκ του γερμανικού μάρκου.

Οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγιο για πολεμικό κλίμα στο εσωτερικό της Ευρωτράπεζας. Σύμφωνα με την Bild, ο επικεφαλής της Bundesbank, Jens Weidmann σκέφθηκε πολλές φορές να παραιτηθεί, λόγω της αντίθεσής του στο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, όμως πείστηκε από την γερμανική κυβέρνηση να παραμείνει στη θέση του. Η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα και παρέπεμψε σε συνέντευξη που παραχώρησε σε εφημερίδα ο Weidmann το Σαββατοκύριακο, στην οποία δήλωσε ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικός αν παρέμενε στη θέση του. Ο προκάτοχος του Weidmann στην Bundesbank, Axel Weber, και το μέλλος του ΔΣ της ΕΚΤ, Juergen Stark, παραιτήθηκαν πέρυσι διαμαρτυρόμενοι για την απόφαση της Τράπεζας να αγοράσει τα ομόλογα των προβληματικών χωρών της ευρωζώνης, διότι θεωρούσαν ότι αυτή η κίνηση παρέβαινε την εντολή της ΕΚΤ για την σταθερότητα των τιμών. Ο Weidmann, πρώην σύμβουλος της γερμανίδας καγκελαρίου Angela Merkel, αντιτίθεται στο σχέδιο του προέδρου της ΕΚΤ Mario Draghi να επανεκκινήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για να στηρίξει την Ισπανία και την Ιταλία. Η είδηση ότι ο Weidmann ενδέχεται να είχε σκεφθεί να παραιτηθεί εντείνει τις πιέσεις στον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας εν όψει της κρίσιμης συνεδρίασης της ΕΚΤ την ερχόμενη εβδομάδα, κατά την οποία αναμένεται να γνωστοποιήσει τις λεπτομέρειες των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων. Επικαλούμενη χρηματοοικονομικές πηγές, η Bild ανέφερε ότι ο Weidmann είχε αναφέρει την πιθανή παραίτησή του σε έναν στενό κύκλο ανθρώπων που βρίσκονται στην κορυφή της Bundesbank, όμως η κυβέρνηση τον πίεσε να παραμείνει στη θέση του. Σύμφωνα με την Bild, ο Weidmann αποφάσισε να μην παραιτηθεί –προς το παρόν- και θέλει να αγωνιστεί κατά του προγράμματος αγοράς ομολόγων στη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με πηγές, ο ίδιος αισθάνεται ότι μπορεί να συνεισφέρει περισσότερα κατ’ αυτόν τον τρόπο στη σταθερότητα στην ευρωζώνη και στη διατήρηση της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ.

Στο παρελθόν, οι κεντρικές τράπεζες έχουν δείξει πως όταν το επιθυμούν, μπορούν να προκαλέσουν σοκ και δέος στις αγορές. Όταν πραγματικά θέλουν να πείσουν ότι έχουν μια κρίση υπό έλεγχο, μπορούν να εκπλήξουν με τις γενναίες πολιτικές τους, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των εμπλεκομένων και αλλάζοντας τη ροή των χρηματαγορών.

Αναλυτές και αγορές ποντάρουν στην επανέναρξη του λεγόμενου Securities Market Programme της ΕΚΤ, στο πλαίσιο του οποίου η κεντρική τράπεζα αγοράζει κρατικά ομόλογα των χωρών που δέχονται τις πιέσεις της αγοράς. Βέβαια, ακόμα και το πρόγραμμα αυτό θεωρείται δίκοπο μαχαίρι για τη νομισματική ένωση. Οι ιδιώτες ομολογιούχοι φοβούνται ότι όσο περισσότερα ομόλογα συγκεντρώνονται στα χαρτοφυλάκια της ΕΚΤ, τόσο μεγαλύτερες ζημιές θα υποστούν στην περίπτωση μιας κρατικής χρεοκοπίας ή μιας ακόμα αναδιάρθρωσης χρέους, αφού η κεντρική τράπεζα έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί ένα haircut.  Ο Draghi έχει υποσχεθεί ότι το ζήτημα αυτό θα αντιμετωπιστεί, ενώ δηλώνει ότι η ΕΚΤ θα εξετάσει, επίσης, την παροχή και νέας φθηνής ρευστότητας στις ευρωπαϊκές τράπεζες, έπειτα από τις δύο πράξεις LTRO, μέσω των οποίων τους έδωσε τριετή δάνεια, το Δεκέμβριο του 2011 και το Φεβρουάριο του 2012.

Όλα δείχνουν ότι ο Draghi κλήθηκε να ισορροπήσει πάνω σε ένα λεπτό, τεντωμένο σκοινί. Από τη μία πλευρά, πιέζεται από τις αγορές να δράσει απέναντι σε μία κρίση που εξελίσσεται σε πολύ πραγματική απειλή για την επιβίωση του ευρώ. Από την άλλη, λογοδοτεί στο 23μελές δ.σ. της ΕΚΤ, το οποίο επιμένει ότι είναι δουλειά των πολιτικών να δώσουν τη λύση σε αυτή την κρίση.

Και πάντα, έχει απέναντί του τους Γερμανούς. Ο Jens Weidmann, πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, της πανίσχυρης Bundesbank, δεν έχει κρύψει την αντίθεσή του απέναντι στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ. Πάγια γερμανική στάση είναι ότι τέτοιου είδους δράσεις απειλούν να πυροδοτήσουν μακροπρόθεσμους πληθωριστικούς κινδύνους. Το τελευταίο διάστημα, πολλοί υποψιάστηκαν ότι εάν ο Draghi αποφασίσει να ακολουθήσει ένα δρόμο που δεν αρέσει στους Γερμανούς, ο Weidmann δεν θα δίσταζε να παραιτηθεί. Ο ίδιος δηλώνει ότι δεν είναι ο τύπος του ανθρώπου που παραιτείται κάθε φορά που ηττείται σε μία διαφωνία, όμως, το σίγουρο είναι ότι η αξιοπιστία της ΕΚΤ δεν αντέχει να ρισκάρει την αποχώρηση ενός ακόμα Γερμανού.

Υπό αυτών των συνθηκών ο Draghi είναι αναγκασμένος να προσπαθήσει να κρατήσει στο πλευρό του τον Weidmann, αλλά και την πλειοψηφία του δ.σ. της ΕΚΤ, για όσο περισσότερο μπορεί. Έτσι, το σχέδιο του Ιταλού κεντρικού τραπεζίτη ήταν να κάμψει τις διαφωνίες της Bundesbank μέσω ενός σχεδίου που όπως ισχυρίστηκε, κινείται μέσα στα πλαίσια της «κλασικής» νομισματικής πολιτικής. Παρά την προσπάθειά του να ισορροπήσει διπλωματικά εν μέσω αντίρροπων δυνάμεων, ο Draghi ήταν ωστόσο απολύτως σαφής σε ό,τι αφορά τους σκοπούς του. Θα δώσει μια αποτελεσματική απάντηση στην αύξηση του κόστους δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας. Το σίγουρο είναι ένα: Ο Ιταλός δεν είναι διατεθειμένος να γράψει το όνομά του στην ιστορία ως του κεντρικού τραπεζίτη που χρεώνεται με τη διάλυση της Ευρωζώνης.

Άσμουσεν: Να συμμετέχει το ΔΝΤ Η ΕΚΤ πρέπει να προχωρήσει σε αγορές ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης μόνο αν οι χώρες αυτές έχουν ζητήσει από το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης να παρέμβει στην πρωτογενή αγορά και αν το ΔΝΤ συμμετέχει στη διαδικασία, είπε το μέλος του ΔΣ της ευρωτράπεζας Γιοργκ Άσμουσεν. O κ. Άσμουσεν τόνισε ότι με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί ότι οι χώρες θα εφαρμόζουν αυστηρά προγράμματα δημοσιονομικής σύγκλισης και ότι η ΕΚΤ δεν θα καταβάλλει χρηματική βοήθεια χωρίς οι χώρες να αναλαμβάνουν τις δικές τους ευθύνες. «Από την πλευρά μου αυτό σημαίνει ότι το ΔΝΤ θα πρέπει να συμμετέχει στη διαμόρφωση των προγραμμάτων σύγκλισης καθώς έχει μοναδική τεχνογνωσία […] και εμπειρία στην περιφρούρηση τέτοιων καταστάσεων», είπε. Νοβότνι: Αυξάνεται η αβεβαιότητα Η οικονομική αβεβαιότητα αυξάνεται ραγδαία στην Ευρώπη καθώς οι προοπτικές ανάπτυξης επιδεινώνονται, ειδικότερα στις χώρες. Μιλώντας σε δημοσιογράφους ο κ. Nowotny δήλωσε ότι δεν μπορεί να αποκαλύψει τις τελευταίες προβλέψεις της EΚΤ για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη «Μπορώ όμως, να σας πω αυτό: δεν θα υπάρξει βελτίωση, αλλά επιδείνωση των προσδοκιών. Πρέπει να περιμένουμε αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, συρρίκνωση, ειδικότερα σε όλες τις χώρες του Νότου κατά το 2012 και περίπου στασιμότητα στη Γαλλία. Αυτό σημαίνει ότι η αβεβαιότητα αυξάνεται μαζικά. Νομίζω ότι είναι σημαντικό σε μία τόσο ευαίσθητη κατάσταση να εκτιμά κανείς ότι θα προχωρά σε κάθε βήμα νομισματικής και οικονομικής πολιτικής με μεγάλη προσοχή». Επισημαίνεται ότι η ΕΚΤ συνεδριάζει στις 6 Σεπτεμβρίου και όπως αποκαλύπτει ο διεθνής Τύπος, τα στελέχη της πραγματοποιούν πραγματικό αγώνα προκειμένου να ολοκληρώσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες και να γεφυρώσουν τις διαφωνίες αναφορικά με το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων, για το οποίο τουλάχιστον η Bundesbank έχει εκφράσει ενστάσεις. «Υπάρχει απόλυτη συμφωνία στο Συμβούλιο της ΕΚΤ και ειδικότερα μεταξύ της αυστριακής κεντρικής τράπεζας και της Bundesbank σε ότι αφορά την απόλυτη ανάγκη και την προτεραιότητα της σταθερότητας των τιμών. Μπορεί να υπάρχουν διαφορές σε θέματα ελάσσονος σημασίας αλλά συμμεριζόμαστε απόλυτα το βασικό προσανατολισμό.» δήλωσε ο κ. Nowotny. Υπενθυμίζεται ωστόσο, ότι ο κ. Draghi δήλωσε πως η «εντολή (που έχει η ΕΚΤ) για σταθερότητα των τιμών απαιτεί τη λήψη έκτακτων μέτρων».

Θα τυπώσει πάλι χρήμα η Fed;

Όσον αφορά τη Fed, πληθαίνουν οι φωνές που βλέπουν νέο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης. Σύμφωνα με τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης της Κεντρικής Τράπεζας μεταξύ 31ης Ιουλίου και 1ης Αυγούστου πολλά στελέχη της Fed κρίνουν ότι επιπλέον μέτρα νομισματικής στήριξης θα είναι απαραίτητα σε περίπτωση που δεν υπάρξουν σύντομα ενδείξεις ισχυρής και σταθερής ενίσχυσης της οικονομικής ανάκαμψης στις ΗΠΑ”. Επιπλέον αρκετά στελέχη της Fed υποστήριξαν την πρόταση παράτασης του εύρους διακύμανσης του βασικού επιτοκίου στο ιστορικό χαμηλό μεταξύ 0%-0,25% έως τα τέλη του 2014. Ωστόσο, συμφωνήθηκε η πρόταση αυτή να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων στη νέα συνεδρίαση της Fed το Σεπτέμβριο. Ο Bill Gross της Pacific Investment Management Co. (Pimco) πιστεύει ότι η Federal Reserve θα προχωρήσει εντέλει σε πρόσθετη νομισματική στήριξη στην αγορά, έστω κι αν ο διοικητής της κεντρικής τράπεζα των ΗΠΑ, Ben S. Bernanke, δεν αποφασίσει να υπονοήσει κάτι τέτοιο στην κρίσιμη ομιλία του στο Jackson Hole. Συγκρατημένα αισιόδοξη για την επικείμενη δράση της Fed, της κεντρικής αμερικανικής τράπεζας, εμφανίζεται η Goldman Sachs. Όπως αναφέρουν στην τελευταία έκθεσή τους οι αναλυτές του οίκου, μεγάλη σημασία θα έχει για τις αγορές, η προγραμματισμένη για την Παρασκευή ομιλία του διοικητή της Fed, Β. Βernanke, στο Οικονομικό Συμπόσιο του Jackson Hole.

Κατά τη Goldman, οι αγορές θα λάβουν μεικτά σινιάλα από την επικείμενη ομιλία του Bernanke. Σύμφωνα με τον οίκο, o διοικητής της Fed θα επαναλάβει την ερχόμενη Παρασκευή τη δέσμευσή του για πρόσθετη ποσοτική χαλάρωση, αλλά δεν πρόκειται να διαμηνύσει πότε αυτό θα συμβεί, χρονικά… Η αγορά προηγείται του εαυτού της αναμένοντας την ανακοίνωση από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ενός μεγάλου μπαζούκα, στα πλαίσια ενός προγράμματος αγοράς ομολόγων, ενώ το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης επαφίεται στην τύχη. Οπότε ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αν η Fed απογοητεύσει τους επενδυτές; διερωτώνταν οι αναλυτές του οίκου.