Οι Ευρωπαίοι θα έχουν σύντομα στη διάθεσή τους νέο μηχανισμό ενεργοποίησης της ΕΕ σε ζητήματα που τους αφορούν. Πώς θα λειτουργεί στην πράξη ο μηχανισμός “πρωτοβουλία πολιτών”;
Σκοπός της πρωτοβουλίας των Ευρωπαίων πολιτών , που θεσπίστηκε με τη συνθήκη της Λισαβόνας, είναι μια δημοκρατικότερη ΕΕ με αμεσότερη συμμετοχή των πολιτών στη χάραξη των πολιτικών της.
Με βάση τη Συνθήκη που τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο, η Επιτροπή, η οποία καταρτίζει τις νομοθετικές προτάσεις, θα έχει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την επίσημη υποχρέωση να εξετάζει προτάσεις που θα υποβάλλουν οι πολίτες.
Αναμένεται ότι η πρωτοβουλία των πολιτών θα ενθαρρύνει τη διεξαγωγή ζωηρής συζήτησης για το έργο μας στις Βρυξέλλες, δήλωσε ο Μάρος Σέφτσοβιτς, νέος επίτροπος Διοργανικών Σχέσεων και Διοίκησης.
Η Συνθήκη ορίζει ότι για να εξεταστεί από την Επιτροπή μια πρωτοβουλία θα πρέπει να υποστηρίζεται από τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πολίτες προερχόμενους από το ένα τρίτο τουλάχιστον των κρατών μελών της ΕΕ, δηλαδή από εννέα κράτη μέλη σήμερα.
Μετά από μελέτη του θέματος, η Επιτροπή κατάρτισε ορισμένους κανόνες που θα πρέπει να εφαρμόζουν οι Ευρωπαίοι όταν υποβάλλουν τις αναφορές τους. Σύμφωνα με τις προτάσεις, ο αριθμός των υπογραφών από κάθε χώρα πρέπει να είναι ανάλογος του μεγέθους της. Ως εκ τούτου απαιτούνται 4.500 υπογραφές για τις τέσσερις μικρότερες χώρες και μέχρι 72.000 για τη μεγαλύτερη, τη Γερμανία.
Μόλις συγκεντρωθούν τουλάχιστον 300.000 υπογραφές πολιτών σε τρεις τουλάχιστον χώρες, η αναφορά θα καταχωρίζεται σε μητρώα της Επιτροπής και θα αποφασίζεται αν η πρωτοβουλία εμπίπτει στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της. Από αυτή τη στιγμή και μετά οι διοργανωτές θα έχουν στη διάθεσή τους έναν χρόνο για να συγκεντρώσουν τις υπογραφές που λείπουν.
Αν η πρωτοβουλία πληροί τα κριτήρια, η Επιτροπή θα πρέπει εντός τεσσάρων μηνών να εξετάσει το θέμα και να αποφασίσει αν θα προχωρήσει στη θέσπιση νομοθεσίας, αν θα ζητήσει την εκπόνηση μελέτης ή αν θα απέχει από κάθε περαιτέρω ενέργεια. Θα πρέπει δε να αιτιολογήσει δημοσίως την απόφασή της.
Για να αποφευχθούν οι περιπτώσεις απάτης, οι υπογραφές πρέπει να συνοδεύονται από τη διεύθυνση κατοικίας, την ημερομηνία γέννησης, την υποηκοότητα και τον προσωπικό αναγνωριστικό αριθμό, δηλαδή τον αριθμό ταυτότητας, διαβατηρίου ή κοινωνικής ασφάλισης. Οι διοργανωτές θα πρέπει επίσης να αποκαλύπτουν ποιος χρηματοδοτεί την αναφορά.
Για να υποβληθούν οι πρώτες αναφορές, οι προτεινόμενοι κανόνες θα πρέπει πρώτα να εγκριθούν από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, εντός του 2011 κατά πάσα πιθανότητα.
